Mooie meisjes

Voor me zit een prachtige vrouw van 22. Veel mensen zouden haar als ‘heel knap’ omschrijven. Some girls have all the luck, want ze is ook nog eens intelligent. Ze studeert economie en heeft voor haar masters degree een plek weten te bemachtigen aan een prestigieuze universiteit in het buitenland.

Haar hulpvraag: hoe kan ik leren mijzelf en mijn lichaam te accepteren?

Elke keer als ik deze hulpvraag krijg – en dat is best vaak – ben ik gechoqueerd. Ondanks dat ik natuurlijk weet dat buitenkant niks zegt over binnenkant, kan ik me als vrouw van middelbare leeftijd steeds moeilijker voorstellen dat de prachtige meisjes in mijn spreekkamer zich écht ongelukkig voelen over hun uiterlijk.

Het antwoord is vrijwel altijd hetzelfde. Voortdurend vergelijken deze vrouwen zichzelf met anderen, vooral met hun vriendinnen. Volgens hun eigen oordeel komen ze er dan bekaaid vanaf. Hun vriendinnen zijn ‘écht véél knapper’ (ondertussen vraag ik me af hoe die er dan wel niet uitzien). Ze vertellen dat ze zichzelf dagelijks aan een kritische blik onderwerpen voor de spiegel. Ze pakken hun buikje vast en vinden het ‘moddervet’. Ze draaien zich half om om zo hun achterwerk te kunnen bekijken en vellen een vernietigend oordeel. ‘Wat een slappe, dikke kont’. Ze vergroten de selfies op hun iPhones en schrikken van hun ‘vette’ onderkin.

Dunner en gespierder moeten ze worden. Elke dag om 6 uur op om een rondje park te rennen voor ze naar hun stageadres of college gaan. Niet ontbijten. Duizelig van de honger op de fiets. Vooruit, een appel. Alleen een koffie met magere melk in de pauze. Een salade als lunch, absoluut geen broodje. Aan het eind van de dag zitten ze uitgeput op hun kamer en kruipt de onvrede verder omhoog. ‘Ik doe de boodschappen’, roepen ze naar hun huisgenoten. Behalve groentes wordt de kar volgeladen met chips, spekkies, drie repen chocola, een zak toffees, een pak roze koeken, een zak M&M’s en een literbak roomijs. Ze sluiten zich op en als hongerige beesten storten ze zich op hun prooi.

Meestal duurt het een paar sessies voor ze dit durven vertellen. Ik wacht af en vraag door als ik denk dat ze er klaar voor zijn. Ik ken het verhaal immers al, het zijn variaties op een thema. Als ze stokken, vul ik aan en zijn ze verbaasd. Hoe weet jij dit?

Het eerste wat ik dan zeg is: je bent niet alleen. Er zijn veel meisjes zoals jij. En later, als je mijn leeftijd hebt en een foto van jezelf ziet, zul je zien wat ik nu zie: wat ben je mooi. Ik zie ze inwendig met hun ogen rollen en denken: ‘lief bedoeld, maar lul maar lekker verder’.

Soms werkt de paradoxale aanpak. Koop eens een week alles wat je wilt. Haal snoep, koekjes en chips in huis en sta je zelf toe om het te eten. Gewoon, wanneer je zin hebt. Op voorwaarde dat je het bewust proeft, goed kauwt en probeert te genieten van wat je eet. Soms geef ik als opdracht de smaak te beschrijven in 200 woorden. Dat kan bijna niemand, dus moeten ze nog een koekje eten, net zo lang tot die 200 woorden er zijn. Zo verandert de associatie van eten als verboden vrucht naar eten als ‘noodzaak’ om een opdracht te maken. Van verbod naar gebod en dat vindt ons autonome zelf niet leuk. Het idee is dat ze voelen dat ze zelf weer willenn bepalen wat ze eten en wanneer.

Soms werkt het met beloningen. Als het een dag is gelukt ‘normaal’ te eten, inclusief een koekje bij de koffie en wat lekkers na het eten, mogen ze een filmkaartje bestellen, een spelletje doen met huisgenoten of een tijdschrift kopen. Gewenst gedrag belonen en ongewenst gedrag negeren. Dat betekent dus ook: mild zijn als die eetbui toch komt. Twee stappen vooruit, een stap achteruit.

Soms lukt het helemaal niet en voel ik me net zo machteloos als zij. Dan laten we het. Niet hameren op een ander eetpatroon, maar focussen op versterking van het zelfbeeld. Toch naar dat feestje terwijl ze er zo tegenop hadden gezien, toch naar het stageadres terwijl ze zo bang waren om door de mand te vallen, toch hun moeder aangesproken over hoe moeilijk ze die opmerking laatst vond. Angsten onder ogen komen en leren zichzelf gerust te stellen.

Vaak gaat het over willen voldoen aan het heersende ideaalbeeld. Erbij willen horen. Bij al deze meisjes is er een existentiële angst om niet te voldoen. De (vermeende) druk van ouders, maatschappij en de ongewisse toekomst. Is mijn vriendje wel de juiste, vind ik ooit wel een huis dat ik kan betalen, wat als mijn stage mislukt, maak ik mijn ouders wel trots?

Bij elk klein stapje vooruit laait de hoop op. Hoop dat ze op een dag naar zichzelf kijken en zien wat die middelbare vrouw zag met haar lief bedoelde gelul: wat ben ik mooi.